آموزش تعویض گلدان کاکتوس

تهیه و تنظیم: امین ذهاب ناظوری با نام کاربری samurai

 

به نام خدا

 

با شروع فصل بهار و گرم شدن تدریجی هوا، بسیاری از دوستان اقدام به تعویض گلدان کاکتوس هایشان می کنند. از اینرو لازم دانستم نکاتی در مورد تعویض گلدان متذکر شوم تا خدای نکرده هیچ یک از عزیزان شاهد از دست دادن گیاهان خود نباشند.

در ابتدا ذکر این نکته لازم است که هر کاکتوسی شرایط رشد متفاوتی نسبت به بقیه دارد و مطالب مطرح شده در این مقاله تقریبا به طور کلی بیان شده است.

 

زمان تعویض گلدان:

اصولا کاکتوس ها میانه ی خوبی با تعویض گلدان مکرر ندارند و تعویض گلدان غیر اصولی صدمات زیادی به آن ها وارد می کند. برای بیشتر کاکتوس های کند رشد خصوصا گونه های کروی شکل بهترین زمان برای تعویض گلدان موقعی است که بدنه ی گیاه به لبه ی گلدان رسیده باشد. در این هنگام تقریبا می توان مطمئن بود که گلدان از ریشه اشباع شده است. در مورد کاکتوس های ستونی نیز اجازه دهید تا ریشه کاملا گلدان را فرا گیرد. اگر گلدان پلاستیکی باشد می توان از سفت بودن آن در مقابل فشار این را فهمید. بیرون آمدن ریشه ها از سوراخ های کف گلدان همیشه دلیل بر اشباع شدن گلدان نیست ولی بهتر است در این حالت هم گلدان تعویض شود.

potbound_echinopsis_a_800

اشباع شدن گلدان
by www.cactiguide.com

root bound

اشباع شدن گلدان

 

فصل مناسب تعویض گلدان:

بهترین موقع برای تعویض گلدان فصول گرم سال می باشد که هم رطوبت هوا پایینتر است و هم ریشه های گیاه فعال هستند. از آنجا که در حین تعویض گلدان ریشه ها معمولا زخمی شده و یا جدا می شوند پس احتیاج به ترمیم شدن دارند. اگر رطوبت هوا زیاد باشد و یا ریشه ها به دلیل سردی هوا فعالیتشان محدود شده باشد در نتیجه عمل ترمیم به تاخیر افتاده و بعد از کاشت مجدد کاکتوس، ریشه ها مستعد ابتلا به قارچ ها و عفونت می شوند. البته ناگفته نماند که گرمای بسیار زیاد و خشکی بیش از حد هوا نیز عامل بازدارنده ای برای اقدام به تعویض گلدان می باشد.

 

انتخاب گلدان مناسب:

انتخاب گلدان مناسب در هنگام تعویض گلدان نکته ی مهمی است که باید به آن توجه داشت. استفاده از گلدان خیلی بزرگ نسبت به اندازه ی گیاه می تواند منجر به توقف رشد یا از بین رفتن کاکتوس شود. گلدان بزرگ یعنی استفاده از خاک بیشتر و آبیاری بیشتر و در نتیجه پوسیدگی ریشه ها به دلیل رطوبت بالا.

برای گونه های کند رشد و دارای ریشه ی حساس مانند استروفیتوم، آریوکارپوس، لوفوفورا، ازتکیوم و ابرگونیا، گلدانی به اندازه ی یک سایز بزرگتر از گلدان فعلی و متناسب با سایز گیاه انتخاب کنید. برای برخی گونه های مقاومتر مانند سرئوسها، اپونتیا و میرتیلوکاکتوس می توانید گلدان بزرگتری در نظر بگیرید. دقت کنید که گلدان انتخابی حتما دارای سوراخ های خروجی آب در کف آن باشد. اگر اینگونه نیست خودتان تعدادی سوراخ در کف آن به وجود آورید.

 

خاک مناسب:

انتخاب خاک مناسب برای کاکتوس ها شاید مهمترین نکته ای است که باید در نظر گرفت. فرمول های زیادی برای ترکیب خاک این گیاهان توصیه شده، ولی آنچه مهم است اینست که خاک این گیاهان باید زه کشی خوبی داشته باشد یعنی زیاد چسبنده نباشد و رطوبت را به مدت طولانی در خود نگه ندارد. در بخش آموزش تهیه خاک فرمول هایی توسط چند تن از پرورش دهندگان ارائه شده است.

 

خارج کردن گیاه از گلدان:

بهتر است دو روز قبل از تعویض گلدان به گیاه کمی آب دهید تا گیاه به راحتی از گلدان جدا شده و ریشه ها آسیب کمتری ببینند. برای خارج کردن کاکتوس از گلدان ابتدا با استفاده از روزنامه و با تا کردن آن نواری کاغذی درست کنید و با آن کاکتوس را نگه داشته و گلدان را وارونه کنید. اگر با این کار گیاه از گلدان خارج نشد به آرامی چند ضربه به ته گلدان بزنید. در صورتی که رشد ریشه ها به حدی باشد که مانع خروج کاکتوس از گلدان شود اگر گلدان سفالی بود آنرا با احتیاط بشکنید و اگر پلاستیکی بود با استفاده از چاقو و با احتیاط بدون اینکه به ریشه ها صدمه بزنید گلدان را ببرید.

IMG_1062

خارج کردن گیاه از گلدان

 

هرس کردن ریشه:

هنگامی که گیاه کاملا از گلدان خارج شد به آرامی مقداری از خاک اطراف ریشه را خالی کرده و اگر پوسیدگی در ریشه ها مشاهده کردید آن را برطرف سازید. در مورد هرس کردن ریشه نظرات بسیاری مطرح شده است. برخی از محققان براین باورند که ریشه های اصلی و کلفت گیاه (ساقه ی زیر زمینی) نقش مکنده نداشته و فقط به عنوان انتقال دهنده و ذخیره ساز عمل می کنند و این ریشه های مویرگی هستند که آب و مواد مغذی را از خاک جذب کرده و نقش اصلی را در تسریع رشد گیاه دارند. این محققان توصیه می کنند در هنگام تعویض گلدان کاکتوس ها، مقداری از انتهای ریشه های اصلی بریده شود تا رشد آن ها متوقف شده و در عوض ریشه های مویرگی بیشتری تولید شود تا جذب آب و مواد غذایی سرعت یابد. در مقابل عده ای هم این عمل را ریسک دانسته و توصیه نمی کنند. روش کار به این صورت است که برای گونه هایی مانند آریوکارپوس، لوفوفورا، توربینی کارپوس و ابرگونیا که ریشه ی کوتاهی دارند بعد از تمیز کردن خاک اطراف ریشه حدود یک چهارم ریشه ی اصلی بریده می شود و گونه های دارای ریشه ی بلند به نسبت مقدار بیشتری از ریشه قطع می شود. بعد از هرس کردن ریشه ی اصلی و مقداری از ریشه های فرعی، بسته به سایز ریشه اجازه دهید کاکتوس چند روزی در سایه بماند تا جای زخم ریشه ها اصطلاحا پینه ببندد. نگران از دست دادن آب گیاه نباشید چون کاکتوس ها مقاومت زیادی دارند.

من به شخصه این روش را امتحان نکرده و به افراد آماتور هم توصیه نمی کنم. در هر صورت بهتر است ریشه های مرده و فاسد را از گیاه جدا کرد تا باعث بروز بیماریهای قارچی در گیاه نشوند.

rootprune

هرس کردن ریشه
by www.kadasgarden.com

Astrophytum

هرس کردن ریشه
by www.kadasgarden.com

IMG_1045

هرس کردن ریشه

 

انتقال کاکتوس به گلدان جدید:

ابتدا در گلدان مناسبی که انتخاب کرده اید مقداری سنگریزه بریزید. این کار در صورتی که از زیرگلدانی استفاده می کنید حیاتی است. بعد مقداری از خاک کاکتوس بر روی سنگریزه ها ریخته و با استفاده از کاغذ روزنامه ی تاشده کاکتوس را در وسط گلدان قرار داده و نگه دارید، آنگاه شروع به ریختن خاک در اطراف ریشه ها کنید. بعد از ریختن خاک به آرامی به بدنه ی گلدان ضربه بزنید تا خاک در بین ریشه های گیاه پخش شود و در صورت نیاز دوباره خاک اضافه کنید. دقت کنید که تا حد امکان بدنه ی کاکتوس در درون خاک قرار نگیرد چون بعد از آبیاری امکان پوسیدگی گیاه وجود دارد. بعد از اتمام کار به آرامی خاک اطراف گیاه را فشار دهید تا خاک یکدست شود. هرگز خاک گلدان را بیش از حد فشرده نکنید.

بعد از اتمام عملیات تعویض گلدان، گیاه را به مکان قبلی انتقال داده و آنرا از تابش مستقیم آفتاب محافظت کنید. حدود یک هفته تا ۱۰ روز هم از آبیاری آن خودداری کنید تا ریشه ها به خاک جدید عادت کرده و بازیابی شوند. بعد از این مدت آبیاری را از کم شروع کرده و به میزان مورد نیاز گیاه برسانید.

 

لطفا برای تقدیر ، تشکر و ابراز نظر مثبت یا منفی فقط از کلیدهای Like/Dislike استفاده کنید.  کامنت های اضافی، برای جلوگیری از بی نظمی حذف خواهند شد.