قلمه زدن کاکتوس با روش ZAHATIMA

تهیه و تنظیم: آقای عباس صرامی با نام کاربری yavar

 

 

به نام خدا

 

سلام بر عزیزان

تصمیم دارم متد نوین قلمه زدن کاکتوس را با شما درمیان بگذارم که بنام ZAHATIMA شناخته میشود.

البته قبل از آن تمایل دارم که مقدمه ایی را برایتان شرح دهم:

چند وقت قبل مطلبی تحت عنوان “اندرفوایدرشدعلفی” جهت مطالعه دوستان نوشتم که درخصوص قلمه زدن بخشهای بی قواره کاکتوسها بود که در اثر رشد علفی بدست می آید و در آن همراه با تصویر نشان داده شده بود که آن بخش بی مصرف کاکتوس را میتوان بصورت خوابیده قلمه زد و ……………..

القصه . بهمراه کامنتهای دوستان شفیق ویکی کاکتوس کامنتی توسط سرکار محترم خانم ماکویی ارسال گردیده بود که حاکی از نگاه عمیق و تفکر دوراندیش ایشان داشت. نکته ایی که ایشان مطرح نموده بودند تا مدتها ذهن مرا با خود درگیر نموده بود و خارج از حد متعارفی که در خود سراغ داشتم به نکته ایشان فکر مینمودم.

سرکارخانم ماکویی به این نکته اشاره داشتند که:

“به هنگام کاشت یک قلمه درخاک هرچقدر که سطح بیشتری از قلمه را در خاک فرو بریم احتمال ریشه زایی بالا رفته ولیکن به همان میزان نیز احتمال درگیرشدن قلمه  ی کاکتوس با مقوله پوسیدگی بالا میرود !!”

ودرادامه ذهن مرا و علی القائده هرخواننده ایی را به این سمت هدایت مینمود که کاش راهی برای تعدیل و بهینه تر نمودن کیفیت و نتیجه این فعالیت پیدا میگردید. مدتها ذهن بنده به این نکته تمایل داشت و از بین نکات و لحظه ها و تجاربی که داشتم مراتبی کنار هم قرار میگرفت و مجموعه این تجارب و تصاویر ذهنی مرا به نگارش این نوشتار و درمیان گذاردن آن با شمایان وادار نمود و برای تهیه این مقال که میبایست حتی المقدور استناد قوی و مشاهدات متقن همراه میداشت مجاب گردیدم که در این وقت کاملا نامانوس از سال، چند تن از کاکتوسهایم را از خاک بیرون کشیده و تصاویرشان را برای مشارکت با شما یاران نیک، همراه گفتار پیوست نمایم.

دوستانم …….

لطفا به تصاویر قلمه هایی که اکنون دیگر ریشه دار شده اند خوب بنگرید. چهار تصویر از چهار قلمه کاملا ریشه دار مشاهده میشود.

باکمی دقت متوجه میشوید که ریشه های هریک از کاکتوسها فقط از محل برش خود تشکیل و رشد نموده اند و میتوان گفت با درصد بسیار زیادی ریشه ایی که از محل آرئول تشکیل و خارج شده باشد بسیار کم و احتمالش ضعیف میباشد. البته شرح خواهیم داد که چرا بهنگام تشکیل و زایش ریشه توسط قلمه، آمار ریشه هاییکه از محل آرئولها خارج میگردد بسیار کم است. درتصویر شماره ۳ شما شاهد یک ریشه هستید که برخلاف ریشه های دیگر از محل آرئول بیرون آمده است.
در بافت گیاهان (نه فقط کاکتوسها) یک ترکیب شیمیایی وجود دارد (اکسین) که به محض زخمی شدن پوست گیاه و یا بریده شدن و قطع شدن آن مطابق یک فرمان بیولوژیکی به محل زخم یا برش هجوم برده و درصدد ترمیم زخم خواهد بود. تجمع این ماده شیمیایی توسط محققین ثابت شد که در امر ریشه زایی میتواند تاثیر شگرفی داشته باشد و این ماده درپوست تمامی درختان وجود دارد برای همین هم هست که توصیه میشود جهت تحریک قلمه به ریشه زایی از تکه های پوست درختان بویژه بید استفاده شود لازم بذکر است که باغبانهای کهنه کار هنگامیکه درصدد تکثیر گیاهی هستند که از روش خوابانیدن استفاده میشود (مانند انجیر، یاس شیراز ،انار) بطور غریضی آموخته اند که درآن قسمت از ساقه که زیر خاک قرار میگیرد چند خراش ساده ایجاد نمایند تا امر تشکیل ریشه تسهیل یابد که این مثال موید حضور و تاثیر آن هورمون شیمبایی در محل زخم بروی پوست گیاه میباشد.

پس متوجه شدیم قلمه ها اگر موفق به ریشه زایی شدند بدلیل تجمع آن ماده (یاهورمون) درمحل برش قلمه بوده که در محل زخم تجمع یافته و غلظت بالایی دارند لذا پس از رویش ریشه از محل برش قلمه هرچقدر هم قلمه درون خاک باشد دیگر نیازی به تشکیل ریشه از طریق محل آرئولها نمیباشد. اگر هم این گونه ریشه هایی یافت شود عموما طول و گستردگی کمتری نسبت به باقی ریشه های آن قلمه دارند. علتش این است که سن این ریشه از ریشه های دیگر کمتر است و بعد از تشکیل و زایش ریشه های اصلی بصورت باری بهرجهت!! وغیرضروری شکل گرفته است. (فراموش نشود درمورد قلمه هایی درحال گفتگو هستیم که توسط برش از تنه کاکتوس مادر جدا شده اند. قلمه هاییکه بدون ایجاد برش از تنه مادر جدا میشوند بدلیل عدم وجود زخم و برش عموما از نقاط آرئولها ریشه زایی میکنند).

درمورد قلمه های کاکتوسهای عمودی یا استوانه ایی از آنجا که برای حفظ تعادل و قرارگرفتن در راستای قائم مجبور هستیم که بخش قابل توجهی از قامت کاکتوس را در گلدان مدفون سازیم لذا درمیابیم (بااستناد به تصاویر و آنچه گفته شد) این بخش مدفون درخاک نقشی در ریشه زایی نداشته بلکه وفق بر اشاره تیزبینانه سرکارخانم ماکویی میتواند بمرور زمان منتج به عارضه فساد و پوسیدگی ساقه کاکتوس ما گردد.

پرگویی حقیر و کنار هم چیدن مشاهدات و تجارب بنده که همراه با تصاویر مستند و مستدل ارائه گشت، ذهن خواننده عزیز را میبایستی جهت روشی که در ذیل همراه تصاویر آمده است آماده کرده باشد. شما در تصاویر ذیل شاهد روشی متفاوت از کاشت قلمه کاکتوسهای استوانه ایی هستید که دیگر معایب ناگزیر قلمه های دیگر را ندارد و علاوه بر این نه تنها برای کاشت قلمه که تا سالیان سال و همیشه های همیشه این روش کارآمد بوده و کاکتوس بالغ و چندین ساله را میتوان با آن اداره نمود.

 

روش کار:

قدری خاک کف گلدان ریخته. بحدی که بدون در نظر گرفتن سایز گلدان، برای حجم یکسال ریشه های احتمالی قلمه کفایت نماید. (تصویر۵)

قلمه را با دست گرفته و خیلی کم خاک بدور آن میریزیم . فقط در این حد که قلمه قدرت متعادل ایستادن را بیابد. (تصویر۶)

یک لوله کاغذی یا مقوایی که شعاع آن مابین قلمه و شعاع گلدان باشد تهیه نموده و جوری در میان گلدان میگذاریم که قلمه را محصورنماید .سپس بیرون این لوله مقوایی را خاک کاکتوس و داخل آنرا شن متوسط میریزیم. (تصویر۷)

شما هم اکنون قلمه ایی دارید که از زیر با حداقل میزان بایسته خاک در تماس است و از اطراف بدلیل محاصره با شن مناسب اصلا احتمال پوسیدگی را ندارد و در عین حال بخوبی در محل نگهداری میگردد. (تصویر۸)

 

مزایا: دراین روش ساقه ی مدفون قلمه، درگیر با خاک مرطوب نمیباشد و هربار پس ازآبیاری درکوتاهترین زمان ممکن ساقه و شنهای اطراف آن بدلیل میزان بالای هوا دهی شنها خشک خواهد گردید.

این روش متفاوت کاشت قلمه را که درصد تلفات آن در ارتباط با پوسیدگی بصورت فاحشی کاسته خواهد شد را به افتخار دو همراه و دوست خوبمان که مسبب شکل گیری این طرح و روش بودند یعنی سرکار خانم ماکویی گرامی و جناب آقای ذهاب عزیز ZAHATIMA نام میگزاریم.

Zaha برگرفته از نام خانوادگی جناب ذهاب ……
Timaبرگرفته از نام کاربری خانم ماکویی ……
ZAHATIMA

 

با تشکر و سپاس بیکران از بذل توجه شما خواننده عزیز
عباس صرامی